تولید مبلمان ترک با کارگر ارزان ایرانی....
تا 20سال پیش صنایع چوب و مبل ایران به دلیل کیفیت برتر، بازارهای کشورهای همسایه از جمله ترکیه را تغذیه می‌کرد اما دیگر امروز نه‌تنها از صادرات مبلمان خبری نیست، بلکه ترک‌ها بازار ایران را چنان قبضه کرده‌اند که جای نفس‌کشیدن برای تولیدات داخل باقی نمانده است. ترک‌ها پس از گران‌شدن نرخ ارز و عدم صرفه صادرات به ایران، صدور مبل‌هایشان را به کشورمان قطع کردند اما در عین حال روش دیگری را برای استفاده از پتانسیل بازار بزرگ و تشنه ایران پیدا کردند؛ ایجاد کارگاه‌هایی که از کارگران ماهر و البته بسیار ارزان ایرانی برای تولید مبل و وسایل چوبی ترک بهره می‌برد. بله ترک‌ها از ایرانی‌ها برای تولید کالاهای ترک، با مواد اولیه چینی استفاده می‌کنند. با ادامه این روند دور از انتظار نیست اگر تا 20سال آینده، بازارمان را پرشده از برندهای افغانی ببینیم. اما اینکه چه عواملی سبب شد ایران از جرگه صادرکنندگان خارج و به مصرف‌کننده بزرگ کالاهای ترکیه‌ای تبدیل شود را در گفت‌وگو با کوروش سنگ‌شیر از فعالان بازار مبلمان می‌خوانید: امروز وقتی مشتریان برای خرید به بازار می‌روند تنها اسم ترک است که آنها را متقاعد به پرداخت مبالغی بیشتر از عرف می‌کند. چرا نقش تولیدات ایرانی تا این حد کمرنگ شده است؟ شرق
همان‌طور که به‌خوبی اشاره کردید، نقش تولیدات داخلی در بازار کاهش یافته است. این در حالی است که ایران در گذشته از برجسته‌ترین تولیدکنندگان در صنایع چوب به شمار می‌رفت و حتی بخشی از بازار کشورهای همسایه و به‌ویژه ترکیه را نیز تامین می‌کرد. اما امروز دیگر نه از صادرات خبری هست و نه بازار داخل رونقی دارد.
چه عاملی سبب این افت شدید شد؟
در گذشته یعنی حدود دودهه گذشته تولیدکنندگان بزرگ و بنامی در کشور وجود داشتند که کالاهایی بسیار باکیفیت به بازار عرضه می‌کردند. اگر در خانواده و آشنایان فردی را داشته باشید که در آن سال‌ها کالاهای تولید داخل را خریداری کرده باشد حتما دیده‌اید که هنوز با گذشت دو یاسه‌دهه همچنان از وسایل چوبی خود استفاده می‌کند. اما آنچه سبب این ضعف روزافزون شد، آن است که در آن کارگاه‌های بزرگ و صنعتی، کارگرانی تربیت شدند که پس از مدتی خودشان نسبت به تاسیس کارگاه کوچک تولیدی به امید کسب درآمدی بیشتر اقدام کردند. دولت هم به برخی از این متقاضیان پروانه داد و برخی دیگر در کارگاه‌های زیرزمینی و بدون پروانه شروع به تولید کردند. اما مشکل از آنجا آغاز شد که این افراد با الگوبرداری از کارهای تولیدشده در کارگاه‌های بزرگی که در آن کار آموخته بودند؛ کالاهایی با مواد اولیه نامرغوب و البته با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر تولید کردند. هرچند بازار پر شد از انواع کالاهای چوبی اما کیفیتی که روزبه‌روز کاهش می‌یافت؛ مشتریان را به سمت کالاهای وارداتی سوق داد.
اکنون تولیدات کارگاه‌های صنعتی و باکیفیت نیز در بازار وجود دارد؟
در حال حاضر از کل تولیدات داخلی تنها 10درصد متعلق به این کارگاه‌هاست که با کیفیت عالی تولید می‌شود. اما به دلیل بدنام‌شدن تولیدات ایرانی در اثر فعالیت کارگاه‌های کوچک زیرزمینی، مشتریان حاضر به پرداخت قیمت بالاتر برای تولیدات ایرانی مرغوب و باکیفیت نیستند.
کیفیت کالاهای ترکیه‌ای را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
وقتی یک تولیدکننده ترک کالای سه‌میلیون‌تومانی خود را هفت‌میلیون‌تومان به خریدار ایرانی می‌فروشد؛ حاضر است یک‌میلیون‌تومان نیز صرف ارتقای کیفیت محصولش کند. مشتریان نیز برای خرید کالایی با برند ترک حاضر به پرداخت هر مبلغی هستند. اما در سال‌های اخیر که ترکیه به‌خوبی برندهای خود را با تبلیغات گسترده به ایرانیان شناسانده؛ کیفیت را از یاد برده است.
پس از افزایش نرخ ارز، واردات مبلمان کاهش پیدا نکرد؟
به‌طور قطع واردات تحت‌تاثیر رشد نرخ ارز صرفه خود را از دست داد. اما ترک‌ها راه دیگری پیدا کردند. آن هم ایجاد کارگاه‌هایی است که از کارگران ماهر و البته بسیار ارزان ایرانی برای تولید مبل و وسایل چوبی ترک بهره می‌برند. بله ترک‌ها از ایرانی‌ها برای تولید کالاهای ترک، با مواد اولیه چینی استفاده می‌کنند. در حالی که ایران بزرگ‌ترین و هنرمندترین صنعتگران و طراحان را در اختیار دارد اما به دلیل عدم برخورد با کارگاه‌های زیرزمینی و کالاهای بی‌کیفیت وارداتی، این افراد انگیزه خود را برای فعالیت از دست داده و غالب آنها ترجیح داده‌اند حرفه خود را به فراموشی بسپارند. با ادامه این روند دور از انتظار نیست اگر تا 20سال آینده، بازارمان را پرشده از برندهای افغانی ببینیم.
فکر نمی‌کنید اگر تولیدکنندگان داخلی بحث برندسازی را جدی بگیرند و تبلیغات مناسب داشته باشند، بتوانند رقیب ترک را از میدان به‌در کنند؟
برای این کار به پشتوانه نیاز داریم. دولت اگر حمایت‌های لازم از نوع اصلاح قوانین یا حمایت‌های تسهیلاتی از تولیدکنندگان نداشته باشد؛ این گام بزرگ برای صنعتگران برداشته‌شدنی نیست.