خبرگزاری مهر: کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی نسبت به نقش مخرب بارانهای اسیدی بر فراز تخت جمشید تاکید و اعتقاد دارند که این بارشها مرگ خاموش میراث 2500 ساله را درپی خواهد داشت.
آثار تاریخی همواره در معرض تخریب و فرسایش عوامل طبیعی و انسانی قرار دارند که برخی از این عوامل اجتناب ناپذیر است. یکی از این عوامل، بارانهای اسیدی است که کارشناسان معتقدند که بارش چنین بارانهای اسیدی تخریب تخت جمشید و نقش رستم را در طول زمان درپی خواهد داشت.
یکی از منابع این بارانهای اسیدی پتروشیمی مرودشت است که طی این سالها کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی اعتقاد دارند که دودی که از این واحد صنعتی متصاعد می شود بارانهای اسیدی را به همراه خواهد داشت که بر فراز تخت جمشید و نقش رستم می بارند.
مشاور برنامه ریزی خانه فرهنگ جاودان در خصوص بارانهای اسیدی بر روی مجموعه تاریخی تخت جمشید و نقش رستم به خبرنگار مهر گفت: در جریان چند سال اخیر یک طرح تکمیلی پیرامون احداث پتروشیمی بزرگ در جاده شیراز - مرودشت مطرح شد که پتروشیمی کنونی قرار است خوراک پتروشیمی جدید را تامین کند.
امین طباطبایی با اشاره به اثرات منفی احداث این پتروشیمی جدید بیان کرد: درصورت احداث و راه اندازی این پتروشیمی اکوسیستم منطقه و همچنین آثار تاریخی مهم استان از جمله نقش رستم و تخت جمشید در آستانه تهدید قرار می گیرند.
وی با اشاره به مشاهده آبی که از پتروشیمی وارد رودخانه کر می شود، اظهار داشت: رنگ آبی که وارد رودخانه می شود نشاندهنده اثرات منفی پتروشیمی و همچنین ترکیبات خطرناک آن است.
وی با اشاره به خروج ترکیبات شیمیایی از پتروشیمی گفت: دود و ترکیبات شیمیایی که از پتروشیمی خارج می شود در هوا معلق مانده و با رطوبت ترکیب و سپس به صورت باران اسیدی در تخت جمشید و نقش رستم می بارند.
طباطبایی در خصوص اثرات منفی این بارانهای اسیدی بر روی آثار تاریخی اظهار داشت: این بارانها باعث پوسیدگی و در واقع تخریب آرام و مدام آثار می شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر اثرات بارانهای اسیدی بر روی نقش برجسته های تخت جمشید قابل مشاهده است از این رو باید هرچه سریعتر برای از بین بردن این مشکل چاره اندیشی کرد.
طباطبایی تصریح کرد: این بارانهای اسیدی بر روی نقش برجسته ها تاثیر گذاشته و در دراز مدت باعث از بین رفتن بنا خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه آلودگی هوا می تواند اثرات جبران ناپذیری بر روی سنگ و فرسودگی آثار تاریخی و اشیای موزه ای داشته باشد، گفت: در این راستا افزایش سرعت فرسایش سطح سنگ در دهه های اخیر حاکی از افزایش زیاد آلودگی هواست.
در این رهگذر عضو شورای هم اندیشان جوان نیز به خبرنگار مهر گفت: مجموعه آثار و بناهایی که به عنوان آثار باستانی اطلاق می شوند یا پس از قرن ها و هزاره ها، از زیر خاک بیرون آورده شده اند و در شرایط جدید طبیعی قرار گرفته اند که آنها را حساس و آسیب پذیر کرده و یا از بدو ساخت و ایجاد، در فضای آزاد قرار داشته اند و چندین قرن از عمر مصالح آنها گذشته است.
محسن عباسپور افزود: در هر دو این شرایط با مجموعه ای از سنگ ها، خشت ها و سایر پوشش های بیرونی مواجه هستیم که به دلیل عمر بالا، بسیار مستعد آسیب پذیری هستند و در چنین شرایطی قرار گیری آنها در معرض باران های اسیدی، یکی از غیرقابل جبران ترین تخریب ها را متوجه این آثار می کند.
وی ادامه داد: این در شرایطی است که بر اساس اصول پذیرفته شده مهندسی، باران های اسیدی به مرور زمان اثرات مخربی را حتی بر روی مصالح ساختمان های جدید به ویژه در سطوح نما برجای می گذارند، چه رسد به آثار باستانی و تاریخی.
عباسپور اظهار داشت: باید توجه داشت که عمده باران های اسیدی به دلیل تولید عمده آلودگی در محدوده فضاهای شهری به ویژه شهرهای صنعتی به وقوع می پیوندد و در این میان طبیعتاٌ در کشور ایران آثار تاریخی واقع در شهرهایی همچون تهران، شیراز، اصفهان، تبریز و حتی کاشان و... بیش از همه در معرض تخریب های ناشی از باران های اسیدی واقع می شوند.
عضو شورای هم اندیشان جوان بیان کرد: در وهله بعد نیز محوطه های باستانی که در فواصل نزدیک شهرک های صنعتی و یا در مسیر جریان بادهای غالبی که از این شهرک ها عبور می کنند، قرار گرفته اند، اثرات منفی چنین باران هایی را در خود می بینند.
وی گفت: از سوی دیگر تخریب های ناشی از باران های اسیدی را می توان به صورت مرگ خاموش آثار در نظر داشت زیرا نمود آنها در بررسی های طولانی مدت و چند ساله مشخص می شود و همین مساله باعث می شود که در بیشتر مواقع اثرات ناشی از اینگونه تخریب ها کمتر مورد توجه قرار گیرد.
عباسپور افزود: مطمئناً در گام اول اجرا کردن هر طرحی که بتواند منجر به کاهش آلودگی های زیست محیطی شود، تأثیر مثبتی بر کاهش اثرات مخرب باران های اسیدی بر روی آثار تاریخی نیز به دنبال خواهد داشت.
وی گفت: سنگهایی چون مرمر، سنگ آهک و ماسه سنگ که حاوی کلسیت هستند، بیشترین آسیب را در اثر بارش بارانهای اسیدی در هوای آلوده متحمل می شوند و ترکیبات طبیعی و مصنوعی موجود در آلودگی هوا که بیشترین سهم را در فرسودگی سنگ دارند و به رشد گلسنگها به طور فاجعه باری کمک می کنند.
این فعال میراث فرهنگی اظهار داشت: ذرات آلاینده موجب کثیفی و ایجاد لکه بر روی سطوح سنگ می شوند و از آنجائیکه ذرات حاوی اکسیدهای فلزی هستند نقش کاتالسزور را داشته و لایه سخت خشکی تشکیل می دهند، از طرفی در هوای آلوده روی سطوح سنگهای آهکی به دلیل موقعیت خاص که کمتر با آب باران شسته می شوند قشر غیر قابل نفوذ سختی از دوده و گرد و خاک تشکیل می شود که دارای مقدار زیادی گچ است.
وی گفت: مهمترین آلوده کننده های شیمیایی مخرب در سنگهای تاریخی در دو حالت ، طبیعی و مصنوعی وجود دارند که عبارتند از دی اکسید کربن که به صورت طبیعی در جو وجود دارد و تولید مقداری اسید می کند و دی اکسید گوگرد که مهمترین آلوده کننده در تخریب سنگ است از احتراق مواد گوگرد دار تولید می شود نیز به میزان قابل توجهی باعث تخریب اثر می شود.
